Afiriki tilebinyanfan jamanaw ka sɔrɔko jɛkulu

Afiriki tilebinyanfan jamanaw ka sɔrɔko jɛkulu ( CEDEAO / CEDEAO n' a tɔgɔ surun ye faransikan ni tubabukan na ) ye marabolo kulu ye min kɔnɔ jamana tan ni duuru bɛ Afiriki tilebinyanfan fɛ . A sigira sen kan san 1975 mɛkalo tile 28 ni bolonɔbila ye Lagos bɛnkansɛbɛn na, a ka baara ye ka sɔrɔko jɛɲɔgɔnya sabati mara in kɔnɔ.

A jatera Afiriki sɔrɔko jɛkulu jɔyɔrɔ dɔ ye, jɛkulu in sigira senkan ni laɲini ye ka "yɛrɛlabɛn jɛlen" sɔrɔ a ka jamanadenw ye, n’o ye ka jagokɛjɛkulu kelen, belebeleba dɔ sigi senkan sɔrɔko ni jagokɛlaw ka tɔnba sababu fɛ. A fana bɛ Kɛ hɛrɛ sabatili fanga ye o mara kɔnɔ. O mara in bɛ kan saba baara foroba la minnu nafa ye kelen ye: Faransikan, Angilɛkan ani Pɔrtigɛkan .

CEDEAO ye baarada fila ye, CEDEAO SekErEtariat ani CEDEAO ka nafolodonni ni yiriwali banki, a tun bE wele ko JErEnkErEnkErEnnenya bolofara fo ka se a tOgO bEnbaliya ma san 2001. James Victor Gbeho, min ye Gana jamanakuntigi ka ladilikɛla ye jamana kɔkankow la, ale bɛ baara kɛ sisan Komisiɔn ɲɛmɔgɔ ye. jamanakuntigi min bɛ yen sisan, o ye Nizeriya jamanakuntigi Goodluck Jonathan ye .

Jɛkulu mɔgɔ dɔw donna a kɔnɔ ani ka bɔ a kɔnɔ sanw kɔnɔna na. San 1976, Kap Verde farala CEDEAO ni Moritani kan, minnu tun donna san kelen ka kɔn o ɲɛ (san 1975 hali ni a kɛra tɔn in dabɔlen kɔfɛ), o bɔra yen san 2000 Desanburukalo la, a y’a jira k’a b’a fɛ k’o kɛ san 1999 desanburukalo la)

Nizɛri, Mali ani Burukina Faso y’a jira k’u bɛ bɔ jɛkulu in kɔnɔ san 2024 zanwuyekalo tile 28, o ye ko ye min ɲɔgɔn ma deli ka kɛ kabini CEDEAO dabɔra, k’a jira kɛrɛnkɛrɛnnenya la, dɛmɛnbaliya jɛkulu in fɛ terrorisme ɲɛkɔrɔ, k’a jalaki ko a bɛ... jamana wɛrɛw ka fanga ka fanga.